Prawidłowa glikemia na czczo to 100 mg/dl

Nieprawidłowa glikemia na czczo to 101-125 mg/dl

Glikemia 2 godziny po posiłku*

< 160 mg/dl – cukrzyca t.1.
< 200 mg/dl – cukrzyca t.2.

Sporadycznie u każdego pacjenta chorego na cukrzycę może wystąpić nadmierne podwyższenie poziomu cukru we krwi. Jednak jeśli dochodzi do tego zbyt często lub taki stan utrzymuje się zbyt długo, cukrzycę określa się jako „słabo kontrolowaną”, co wymaga większej uwagi.

*Zalecenia PTD 2015. Zalecenia Kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2015 r

Różnica między hipoglikemią a hiperglikemią

Można łatwo zrozumieć tę różnicę, pamiętając, że „hipo-” oznacza „poniżej normy lub zbyt niski”, a „hiper-” oznacza „powyżej normy lub zbyt wysoki” poziom. Tak więc hipoglikemia to zbyt niski poziom cukru, a hiperglikemia to zbyt wysoki poziom cukru we krwi.

Przyczyny hiperglikemii czyli podwyższenia poziomu cukru we krwi mogą być następujące:

• zjedzenie zbyt dużej porcji produktów zawierających duże ilości cukru;
• przyjęcie zbyt małej dawki leków przeciwcukrzycowych lub niewłaściwych leków przeciwcukrzycowych;
• stres;
• wytwarzanie nadmiernych ilości cukru w wątrobie;
• mniej intensywny niż zwykle wysiłek fizyczny;
• inne: choroba współistniejąca, dolegliwości bólowe, operacja, infekcja.

Leki dostępne bez recepty (takie jak pastylki czy syrop przeciwkaszlowy) mogą spowodować podwyższenie poziomu glukozy we krwi. Porozmawiaj z lekarzem, pielęgniarką lub farmaceutą, aby dowiedzieć się, które leki dostępne bez recepty są bezpieczne.

Objawy hiperglikemii

Jednym z najpoważniejszych problemów w hiperglikemii jest to, że pacjent może nie zauważyć żadnych niepokojących objawów i czuć się dobrze mimo podwyższenia poziomu cukru. Nawet jeśli poziom cukru jest wysoki, dolegliwości mogą być nieznaczne lub pojawiać się tak wolno, że chory może ich sobie nie uświadamiać

Istotne jest więc regularne oznaczanie poziomu glukozy we krwi i obserwacja występowania poniższych objawów:

• silniejsze niż zwykle pragnienie lub uczucie głodu;
• częstsze oddawanie moczu, zwłaszcza w nocy;
• suchość lub świąd skóry;
• silniejsze niż zwykle uczucie zmęczenia; senność;
• niewyraźne widzenie;
• częste infekcje;
• wolniejsze gojenie się ran i istniejących owrzodzeń.

Podwyższony poziom cukru we krwi wymaga leczenia. Utrzymywanie się takiego stanu przez dłuższy czas może spowodować inne problemy zdrowotne, takie jak uszkodzenie nerwów, naczyń krwionośnych, czy choroby oczu, stóp, nerek. Może się również zwiększyć ryzyko zakażeń.

Kwasica ketonowa w cukrzycy

Kwasica ketonowa to poważne zaburzenie, które może pojawić się u chorych na cukrzycę szczególnie typu 1. Do kwasicy dochodzi, gdy brakuje insuliny.

Organizm szuka innych źródeł energii. W celu uzyskania energii spalane są tłuszcze i tkanka mięśniowa. W tych warunkach powstają ciała ketonowe, które zakwaszają krew. Jednocześnie poziom glukozy we krwi jest wysoki. Zwiększenie ilości ciał ketonowych może doprowadzić do rozwoju kwasicy ketonowej. Nieleczona kwasica ketonowa może spowodować śpiączkę lub nawet śmierć.

Kontrola poziomu glukozy we krwi

Jest wiele urządzeń służących do pomiaru poziomu cukru we krwi. Jedną z najczęściej stosowanych metod jest umieszczenie niewielkiej kropli krwi na pasku testowym, który następnie wkłada się do glukometru i odczytuje wynik. Lekarz lub pielęgniarka nauczą Cię, jak wykonywać taki test. Zwykle pomiar trwa niecałą minutę

Monitorowanie poziomu glukozy we krwi

Lekarz lub asystentka medyczna pomogą Tobie ustalić, kiedy i jak często należy wykonywać pomiary. Wyniki należy zapisywać w dzienniczku samokontroli tak, aby lekarz mógł ocenić stopień wyrównania cukrzycy.

W dzienniczku należy wpisywać:

• wyniki pomiarów glukozy;
• godziny pomiarów;
• dawki i godziny przyjmowania doustnych leków przeciwcukrzycowych lub insuliny.

Należy także notować wszelkie istotne uwagi, takie jak rodzaj aktywności fizycznej, skład posiłków i to, czy pacjent odczuwał po nich objawy hipoglikemii. Takie informacje pomogą lekarzowi stwierdzić, czy w ciągu jednego dnia lub tygodnia wahania poziomu glukozy we krwi cechuje jakiś charakterystyczny schemat.

W razie konieczności zebrane informacje umożliwią lekarzowi dostosować leczenie.

Co można zrobić w przypadku stwierdzenia hiperglikemii

Jeśli poziom glukozy we krwi jest wysoki, należy możliwie najszybciej powrócić do właściwego planu leczenia cukrzycy. To najlepsza metoda postępowania w hiperglikemii.

Należy:

• przyjmować leki przeciwcukrzycowe lub insulinę we właściwych dawkach i w odpowiednim czasie;
• jeść posiłki w odpowiednich ilościach i o właściwych porach;
• pić dużo wody;
• często sprawdzać poziom glukozy we krwi notować wyniki w dzienniczku samokontroli;
• prowadzić aktywny tryb życia i regularnie ćwiczyć.

Jeśli ścisłe przestrzeganie planu leczenia cukrzycy nie spowoduje obniżenia poziomu cukru we krwi, mogą być konieczne inne działania. Porozmawiaj o tym z lekarzem lub pielęgniarką.
Być może potrzebna będzie zmiana leków, insuliny lub ich dawek, intensyfikacja wysiłku fizycznego lub przygotowanie dokładniejszego planu posiłków.
Pamiętaj, że przestrzeganie zaleceń lekarza i pielęgniarki pomoże Ci w uzyskaniu lepszych, długotrwałych wyników leczenia. Poprawi to Twoje samopoczucie i jakość życia.

Informacje te nie stanowią porady lekarskiej,  która może być  udzielona wyłącznie przez lekarza. Autorka nie ponosi odpowiedzialności za ewentualne szkody związane z wykorzystaniem informacji jako porady lekarskiej.

Dr nauk med. Joanna Kusowska